Abdullah Muradoğlu / Yeni Şafak

Odadaki fil!

ABD’nin Teksas Eyaleti’nin Cumhuriyetçi Valisi Greg Abbott’a göre sınır güvenliğinden anayasal olarak “Federal Yönetim” sorumlu. Ancak Abbott, Biden Yönetimi’nin bu görevi yerine getirmediği gerekçesiyle sorumluluğun Eyalet Yönetiminin yetkisine geçtiğini iddia ediyordu. 25 Eyaletin Cumhuriyetçi Valisi ise Teksas Valisine destek veren bir ortak bildiriye imza atmıştı. ABD Yüksek Mahkemesiyse verdiği bir kararda Biden Yönetimi lehinde karar vermişti.

Şimdi de bir eyalet mahkemesinin Donald Trump’ı seçim pusulasından çıkarılmasına karar verip veremeyeceği tartışılıyor. ABD’de bir süredir hem “Trump karşıtı Cumhuriyetçiler”, hem de “Demokratlar” Trump’ın Başkanlık için uygun olmadığını savunuyorlar. Trump’ın ‘hile’ yapıldığı iddiasıyla 2020 seçimlerinin sonuçlarını meşru görmediğini vurgulayan sert açıklamaları üzerine Trumpçı gruplar 6 Ocak 2021’de “ABD Kongresi”ni işgal etmiştiler. Amerikalılara korku dolu saatler yaşatan olaylar sırasında 5 kişi de hayatını kaybetmişti.

Colorado Eyaleti’nde Norma Anderson tarafından Trump aleyhinde bir dava açıldı. Anderson, 14. Anayasa Değişikliği’nin 3. Bölümü uyarınca Trump’ın Eyaletin ön seçim oy pusulasından çıkarılmasını istiyordu. Anderson “Amerikan Kongresi”nin işgal edilmesinde rol oynadığı gerekçesiyle Trump ‘ın Anayasa’nın sözkonusu hükmünün kapsamı içerisinde olduğunu savunuyor. 1860’lardaki “Amerikan iç savaşı”ndan sonra gerçekleştirilen bu düzenleme, ayaklanmaya karışan eski üst düzey kamu görevlilerinin bir daha görev yapmasını yasaklıyor.

Aralık 2023’te “Colorado Yüksek Mahkemesi” davacıları haklı bularak Trump’ın seçim pusulasından çıkarılmasına karar verdi. Mahkeme bu kararı ABD Yüksek Mahkemesi temyizine kadar ertelemişti. Geçtiğimiz hafta “ABD Yüksek Mahkemesi”nde görülen temyiz davasında taraflar sözlü savunmalarını yaptılar. Davacıların öne sürdükleri gerekçelere karşı Yargıçların yaptıkları değerlendirmelerinse Trump’ın lehine olduğuna dair bir algı oluştu.

Yargıçlar, bir eyalet mahkemesinin vereceği kararın diğer eyaletlerdeki ABD vatandaşlarının seçme hakkına müdahale anlamına geleceğine dikkat çektiler. Yargıçlara göre Başkanlık gibi Federal düzeydeki görev için yapılacak seçimde eyalet mahkemesi belirleyici rol oynayamaz. Yargıçların dikkat çektikleri bir diğer husus ise, Trump aleyhinde çıkacak bir kararın diğer eyaletlerde, rakip adaylara yönelik olarak benzer yargısal misillemelere yol açabileceğiydi.

ABD’de ön seçimler devam ediyor. 3 eyalette gerçekleşen ön seçimlerde Trump rakiplerini büyük farkla yendi. Cumhuriyetçi Parti’nin Başkan adayının Trump olacağına neredeyse kesin gözüyle bakılıyor. Yorumculara göre bu koşullarda Trump’ın adaylığının engellenmesi kaosa yol açar. Trump lehindeki bir kararın “taviz” olacağını düşünenlerin sayısı da az değil tabii.

“ABD Yüksek Mahkemesi” 3’ü liberal, 6’sı muhafazâkâr, 9 yargıçtan oluşuyor. Muhafazâkâr yargıçlardan üçü, Başkan olduğu dönemde Trump tarafından aday gösterilmişti. Bu yüzden Muhafazâkârların çoğunlukta olduğu mahkemeden Trump’ı seçim pusulasından çıkaracak bir karar beklenmiyor. Ancak sözkonusu davada liberal ve muhafazâkâr yargıçların “Colorado Mahkemesi”nin Trump’ı seçim pusulasından çıkaran kararına şüpheyle yaklaşan yorumlarda bulunmaları dikkat çekti. Ön seçimler devam ettiği ve bazı eyaletlerde benzer davalar açıldığı için “ABD Yüksek Mahkemesi”nin kısa süre içerisinde bağlayıcı bir karar vermesi bekleniyor.

Hem Demokratlar, hem de Cumhuriyetçi Parti’nin “Merkezci” kanatları için Trump “odadaki fil”. Trump karşıtı Cumhuriyetçiler son çare olarak Nikki Haley’yi destekliyorlar. Ancak Haley’nin ön seçimlerde kazanma şansının çok zayıf olması sebebiyle Trump’ın yargı yoluyla engellenmesini temenni ediyorlar. Nitekim Colorado’da davayı açan Norma Anderson Eyalet Yasama Meclisi’nin her iki kanadında da “Çoğunluk Liderliği” yapmış ünlü bir Cumhuriyetçi. Kendisini “eski moda Cumhuriyetçi” olarak niteleyen 91 yaşındaki Anderson 2024’teki seçimlerde oy pusulasında yer alması halinde oyunu Nikki Haley’ye vereceğini söylemişti.

Trump’ın Cumhuriyetçi Parti’yi eski çizgisinden uzaklaştırmaya çalışmakla suçlayan bir düzine eski Cumhuriyetçi Kongre üyesi ve üç eski Cumhuriyetçi vali de Norma Anderson’ın yanında yer aldıklarını açıklamışlardı. Anderson ve diğer isyankâr müesses nizam Cumhuriyetçileri Trumpçılar tarafından “Sahte Cumhuriyetçiler” olarak ilân edildiklerini de vurguluyorlardı.