Dün, 6 Ağustos 2023 Pazar günü, üzerinde önemle durulması gereken bir gün idi..

6 Şubat 2023 gecesi yaşanan ve ülkemizde bu zamana kadar, daha önce görülmemiş derecede ve de 6 Ağustos 1945 günü Hiroşima’ya atılan ilk Atom Bombası’nın 5 katı büyük olduğu söylenen depremin altıncı ayı idi, dün..

Ülkenin 110 bin km. karelik, 7’de 1’lik alanı ve kezâ ülke nüfusundan 15 milyonu, yani,  genel nüfusun yine 7’de 1’i direkt  ve bütün ülke de, dolaylı olarak o depremin etkisi altında kalmıştı.

Uluslararası ölçeklere göre de, depremin tahribatı, 105 milyar doları aşmıştı.

Ama, bugün, ülke sanki öyle bir felâket geçirmemiş gibi..

Bu, hiç de sağlıklı olmayan bir durum.. 

Osmaniye, Hatay, Maraş , Malatya ve Adıyaman il merkezler de başta olmak üzere, Anteb, Diyarbekir, Urfa, Adana gibi şehirlerin ve etrafındaki ilçe ve köylerin korkunç bir yıkımla karşılaşması..  İskenderun, Islahiye, Nurdağı  gibi, Pazarcık ve Gölbaşı gibi ilçelerde ve diğer yerleşim birimlerinde tasvir ve tasavvur edilemiyecek derecede derin yıkıntılar..

Havaalanları, kara ve demiryollarında, metrelerce yarıklar açılması ve ulaşım imkânlarının büyük çapta yok olması.. Tasavvur edilsin ki, sadece Adıyaman’ı diğer şehirlere bağlayan bütün yollar tamamen bozulmuştu.. Ve ağır kış şartlarında, kimliği belirlenebilmiş 60 bini aşkın insanın kaybı, yüzbinlercesi de yaralı veya bedenî ve ruhî açıdan tedavi edilmelerini gerektiren bir ağır travma durumu..

Şimdi, bu bilinenleri tekrarlamanın mânâsı var mı?   

Hem de çok var..

Çünkü, İstanbul’da, Ankara’da, İzmir’de,  ve diğer büyük merkezlerde, milyonlar, sadece ekonomik sıkıntılardan

konuşuyor ve hayat pahalılığından yakınıyor; ve sanki bu ülke böylesine korkunç bir felaketten geçmemiş gibi..  

Haa… Denilebilir ki, depremi unutmamak, meseleleri çözmüyor.. Ehh, bir de hayat devam ediyor, ne de olsa.. ‘Yani, deprem acısıyla ölelim mi?’ diyenler bile oluyor..

Ama, bugün toplumun o felâketi unutması ve sadece o bölgede yaşayan insanların bir acısı , bir mevziî sancısı olarak görmesi, evet, bu, ileride, başka sosyal sıkıntıları da ortaya çıkarabilir.. Ve, o depremin darbesi, sancısı, sosyo-ekonomik olarak bütün bedeni, ülkenin tamamını, hepimizi de vurdu.. Ama, bu bugünkü toplum bünyesinde âdetâ, hiç hesaba katılmıyor gibi..

*

Meselâ,  diyelim ki, 1 milyon liralık bir eviniz var ve yandı-yıkıldı, harâb oldu.. İnsanî can kaybından ayrı olarak,

içindeki bütün değerli her şey de yok oldu.  İçindeki değerli her ne varsa, diyelim ki 1 milyon  lira da onlar ediyor..

Bu durumda, maddî olarak sadece  2 milyon lira mı kaybetmiş oluyorsunuz?

Hayır.. Her şeyini yitirmiş ve hayata yeniden ve sıfırdan başlayan bir insan olarak kaybınız, 2 milyon lira değil?

Belki, 10 milyon lira.. Çünkü, eski durumunuza gelebilmeniz için bir ömür lâzım..

Bugün, ülkenin kayıplarının sadece 100 milyar dolar civarında olmasına bakılarak, geçmiş duruma dönmek için 100 milyar doların yeteceğini sanmak da işte o yanılgıdan kaynaklanıyor..

*

Bu gün toplumumuz, yazık ki, 15 milyon insanın hayatının  alt-üst olduğunu büyük çapta hatırlamak bile istemiyor.. ‘40 binden fazla ev yıkıldı..’ denilince, niceleri, sadece   40 bin ailenin zarar gördüğünü sanıyor.. Halbuki, o 40 bin evde, 250- 300 bin aile yaşıyordu... Yıkılmasa da, ağır hasar gördüğü için yıkılması gereken evlerin sayısı da, 100 binler..

İnsanlar, hattâ sağlam evlerinde bile, hâlâ da  yatıp kalkamıyorlar, ‘çocuklar ‘panik-atak’ durumunda; çünkü en küçük bir sarsıntıda, yataklarından ‘deprem oluyor, korkusuyla dehşetle dışarı fırlıyorlar’  diyorlar.. .

Hali- vakti olan yüzbinler Ankara, İstanbul, İzmir, Antalya ve benzeri büyük merkezlere  gittiler. Sadece Ankara’da, deprem’in ilk haftasından itibaren trafiğe 200 binden fazla araba girdiğinden, Ankara’daki hayat düzeni bile alt-üst olmuş.. Bunlara bir de yükselen kiraları ve artan hayat pahalılığını ekleyiniz..

Halbuki, o bölgede, her şey sıfırdan başlayacak. Ve üstelik o coğrafya,   iş gücüyle ve ürettikleriyle,  hemen hemen bütün sosyo-ekonomik faaliyetleriyle, hâlâ da  devre dışı.. Ve bu durum, bütün ülkeyi de etkiliyor, tabiatiyle..

Ama, şimdi, hemen herkesin ağzında, sadece ekonomi, enflasyon...

*

Arkadaş, bu kadar ağır bir felâket geçirdikten sonra hiçbir şey olmamış gibi yaşayacaksak; evet, oturup dert yanalım, eleştiriler yapalım.. Ama, bugün, uğranılan zarar, bütün ülkenin..

Bu durum, maalesef, kaale alınmıyor bugün.. Eğer, hiçbir şey olmamış gibi yaşarsak, biz  bu felaketin üstüne yeni sosyal felaketleri de yüklemiş oluruz. Toplumda, herkesin harcamalarını, en azından 3’te 1 azaltması gibi eğilim neredeyse, hatırlanmıyor bile..

Dün , Fransa’nın Türkiye büyükelçisi H. Margo, Fransa’ya gitmek için bu yıl içinde sadece İstanbul Konsolosluğu’na vize başvurusu yapanların sayısını 100 bin’i olduğunu söyledi.. (Uluslararası ticaretle meşgul olanlar veya yeşil veya kırmızı pasaport sahibi olanların vizesiz gittiklerini unutmayalım.) Bu rakama,  çoğu Avrupa ve Amerika ülkeleri olmak üzere, diğer ülkelere vize için yapılan başvuruları da ekleyelim.. Vize başvuruları için alınan yüksek meblağlı paraları, vize verilmeyince de iade olunmuyor..

*

Şahsen, deprem sonrası günlerde, bir yazıda, Hacc ve Umre’ye gidecek olanlara, buradaki felâket bölgelerine yapılacak yardımların sevabının daha az olmayabileceğini hatırlattığımda, kendi sosyal kesimimizden bile serzenişler duydum, ‘Niye sadece biz?’ diye..

Öbür sosyal cenahlar da,  aynı mantıkla, bu tarafı gösteriyorlardı..

Geçelim..

*

6 Ağustos’un çok önemli bir diğer günü: HİROŞİMA

İkinci Dünya Savaşı’nın sona erdirilmesinden önce Amerika’nın denemesi gereken ve dünyada kendisine karşı konulamaz statü kazandıracak olan bir silâhı vardı.. Atom Bombası..

Ama , başarıyla patlatılıp patlatılamıyacağı bilinmiyordu henüz..

Hitler Almanyası, 8-9 Mayıs 1945 gecesi, kesin olarak  teslim olmuştu.. Adolf Hitler ve hanımı Eva, ve ünlü propaganda Bakanı  Goebbels ve onun ailesi ve diğer yakınları da intihar etmişlerdi, düşmanlarının eline canlı olarak teslim olmamak için..

Japonya ise, savaşta direniyordu , ama, o da artık sona geldiğini görüyordu. Nitekim, 1905’de Rusya toprağına çıkıp ağır yenilgiye uğrattığı Rusya’ya, bir eski başbakanını göndererek,  40 yıl önceki düşmanının yardımıyla teslim olmanın yollarını arıyordu.

Japonya’nın bu çabalarını öğrenen Amerika ise, kendisine, karşı konulamaz bir muazzam güç’ statüsü kazandıracağı düşünülen ‘Atom Bombası’nı denemek için acele ediyordu. Çünkü, Japonya teslim olursa, ondan sonra bu muhayyel korkunç silahı kullanamayabilirdi.. Amerika, hele de, Japonya’nın,  Sovyet Rusya’nın aracı olması sâyesinde teslim olmasının sağlandığı gibi bir görüntüyü de asla istemiyordu..

**

Amerika’da Başkan Roosevelt ölmüş, yerine Başkan Yard. Truman, başkan olarak geçmişti..

Truman, 6 Ağustos 1945 sabahı,  bir savaş gemisinin güvertesinde, Sabah merasimine katılmış,  bando marşlar çalmış ve o sırada bando takımındaki bir astsubayın serçe parmağı kırılmış ve acılar içinde kıvranan astsubay derhal savaş gemisinin revirine götürülerek tedavi altına alınmıştı..

Başkan Truman , savaş gemisinin güvertesinde bir şezlonga uzanmış, sabah gazetelerine ve gelen raporlara bakarken, o sırada bir önemli şifreli mesaj iletilmişti, ona.. Başkan’ın günlük faaliyetlerinin not edicisi,  diyor  ki, -özetle- ‘Başkan, mesajı okuyunca, âdetâ elektrikle çarpılmış gibi, şezlongdan âni bir sıçrama hareketiyle kalktı ve ‘Kazandık!’ dedi..

Çünkü, Japonya’nın, içinde hiçbir askerî güç bulunmadığı bilinen Hiroşima şehrine  beşer tarihinin ilk ‘Atom Bombası’, denenmek için atılmış ve beklendiği gibi müthiş bir patlamayla, o ilk anda, 80 bin insan kavrulmuş, Hiroşima’dan geriye de birkaç sütun ve direk kalmış, gerisi tamamiyle yerle bir ve kül olmuştu.. İlk anda ölmeyenlerden bir 80 bin kadarı da, daha sonra ağır yaralar içinde  ölmüşler ve onbinlerce insan da nükleer radioaktivite etkisi altında, yıllarca kapanmayan yaralarla on yıllar boyu daha, acılar çekmişlerdi..

Amerikan Başkanı Truman o anda zafer sevinci esnâsında  ‘yüksek insanî hassasiyeti’ni de yerine getirmiş, sabah merasiminde serçe parmağı kırıldığı için, acılar içinde kıvranan o astsubayın durumunu sormak üzere revire gitmiş ve ‘geçmiş olsun’ demiş, doktorlardan  bilgi almıştı!!!!

Amerikan Başkanı’nın ‘yüksek insanî hassasiyeti ve alçakgönüllülüğü’ dünyaya da yansıtılmıştı.  

Japonya, ilk bombanın ne olduğunu  bile anlayamamanın şaşkınlığı içinde, ne karar vereceğini düşünürken, 3 gün sonra da -yine ciddî bir askerî birliğin bulunmadığı bilinen- Nagazaki’ye ikinci Atom Bombası atılmış ve orada da yüzbinlerce sivil insan kavrulmuştu..

Ve, nihayet, Japonya da Almanya’dan 3 ay sonra, (sadece İmparatorlarının herhangi bir suçlama ve yargılamaya mâruz kalmaması şartıyla) teslim olmuştu.  

Almanya -Nürnberg’de  ve Tokyo’da kurulan mahkemelerde, Almanya’nın ve Japonya siyasî ve askerî liderleri yargılanmışlar ve deste deste kurşuna dizilmişlerdi,  ‘insanlık aleyhine suç işledikleri‘ gerekçesiyle..  

*

O iki ‘atom bombası’nı atanlardan bir pilot, attığı bombanın mahiyetini ve yüzbinlerce sivil insanı öldürdüğünü   öğrenince çıldırmış ve ömrünü tımarhanede geçirmişti; bu da bir insanî haslet olarak şâyân-ı takdirdir elbette... Öteki ise, ‘Bu gün olsa, o silâhı yine kullanırım..’ demişti..

*

Şimdi, dünyada, elinde ‘atom bombası’ olan 9 ülke var.. Herbirisi birbirinden korkuyor.. Başlangıçta, ‘Atom Bombası’  kullanan bir güç, ancak barbar bir güç olabilir..’ sözü artık, geçer akçe değil..

Ve bugün de Rusya, Ukrayna’da çok güç duruma düşerse, nükleer güç kullanmaktan çekinmeyeceğini açıklıyor..

NATO dünyası ise, her halde, onun o güç duruma düşmesi halinde, bütün nükleer güçleriyle Rusya’ya saldıracağı ânın gelmesini bekliyor gibi...

*