Çin, Uygurların kültürel kimlikleri ve dinî yaşantıları üzerinde artan baskıları doğrultusunda 1994’te Komünist Parti Hükûmeti’nin resmiyet tanıdığı meşrepleri (Uygurların kültürel meclisleri) hiçbir gerekçe gösterilmeksizin tekrar “yasa dışı” ilan etti.

Alkolizm, uyuşturucu bağımlılığı vb. sosyal problemlere karşı iyileştirici bir fonksiyonu olan meşreplerin yasaklanması 5 Şubat 1997’de 15.000-20.000 civarı Uygurun Gulca’da ayaklanmasına sebep oldu.

Ramazan Ayı’nda Kadir Gecesi münasebetiyle düzenlenen bir meşrep toplantısına katıldıkları gerekçesiyle müslüman gençler tutuklanmış, bu gençlerin salıverilmesini talep eden halk, ertesi gün (5 Şubat) sokaklara dökülmüştür.

Barışçıl bir şekilde başlayan gösteriler “güvenlik” güçleri tarafından kalabalığın üzerine rastgele ateş açılması suretiyle bastırılmıştır. Göstericilerin taleplerine karşı polisin takındığı tutum, olayların büyümesine sebep olmuş ve bölgede 1949’dan bu yana yaşanan en ciddi ayaklanmalardan biri meydana gelmiştir.

Dünya Uygur Kurultayı (Word Uyghur Congress/WUC)’na göre 5 Şubat ve ilerleyen günlerde devam eden protestolar sırasında en az 100 Uygur katledilmiş, yüzlercesi yaralanmış ve gösterilerin akabinde 4.000’e yakın Uygur gözaltına alınmıştır.

Bağımsız kaynaklar Çin polisi tarafından tutuklanan 300’den fazla gencin -30 derece soğukta, üzerlerine soğuk su sıkılmış bir vaziyette bekletilerek katledildiğini kaydetmiştir. Gözaltına alınanların ekserisinin ise akıbeti belli değildir.

Uluslararası Af Örgütü (Amnesty International) olaylarla ilgili olarak 200’den fazla Uygurun göstermelik mahkemelerde yargılandıktan sonra ölüm cezasına çarptırıldığını, 90 Uygurun da müebbet hapse mahkûm edildiğini bildirmiştir.

Çin otoritelerinin tam bir karartma uyguladığı Gulca’dan dışarıya bilgi akışını önlemek için bölgeye 40.000’e yakın silahlı kuvvet sevk edilmiştir. Yaşanan olayların araştırılması için bağımsız bir araştırma komisyonu kurulması talepleri ise Çin hükûmeti tarafından reddedilmiştir.

Gulca’da yaşanan katliamın üzerinden 18 yıl geçmesine rağmen, Çin hükûmeti Gulca olaylarının bağımsız kişi ya da kurumlar tarafından incelenmesine bugün hâlâ izin vermemektedir.

Kaynak: İnca News